Bilindiği üzere, İdari Yargılama alanında istinaf mahkemeleri idare mahkemelerinin ilk derece kararlarını inceleyen ikinci derece yargılama organı olarak hukuk alanında hayatımıza 2016 yılında girdi.
İdari yargılama usulünde, bazı kararlar Yüksek Mahkeme olan Danıştay’a temyiz istemiyle incelenmek üzere gönderilebilirken, bazı konularda verilen kararlar ise istinaf mahkemesi olarak görev yapan Bölge İdare Mahkemelerince kesin olarak karara bağlanmakta ve Danıştay’a gönderilmemektedir.
Halihazırda ülkemizde, Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Adana, Erzurum, Konya, Gaziantep ve Samsun olmak üzere 9 ilde Bölge İdare Mahkemesi bulunmaktadır. Bu Bölge İdare Mahkemelerinin ilgili dairelerinin verdiği kararların bir kısmı kesin olarak hükme bağlanmakta, Danıştay’da temyiz incelemesi yapılması olanağı bulunmamaktadır.
Bu durumda karşımıza, farklı bölge idare mahkemelerinin ya da aynı bölge idare mahkemelerinin kesin olarak verdiği kararlar bakımından, birbirinden değişik kararları karşımıza çıkmaktadır.
Örneğin Bursa Bölge İdare Mahkemesinin istinafen incelediği terfi kararı hakkında kesin olarak davanın kabulüne karar verilirken, Erzurum Bölge İdare Mahkemesi aynı konuda başka bir kamu görevlisi hakkında red kararını kesin olarak onaylayabilmektedir. Ya da tam tersine ilk derece mahkemesinin kabul kararını kaldırarak, davanın reddine kesin olarak karar verebilmektedir.
Dolayısıyla, anlatılan bu ve benzeri durumlarda, hukukun istikrarlığı, hukuki güvenlik, haklı beklenti veyahut fırsat eşitliği gibi çeşitli hukuka aykırı ve haksız durumlarla karşı karşıya kalmak mümkün.
İşte hukuktaki bu karmaşıklığın giderilebilmesi açısından, 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'da aşağıdaki değişiklikler yapılmıştır;
18/06/2014 tarih ve 6545 sayılı Kanun ile eklenen "Bölge idare mahkemesi başkanlar kurulu" başlıklı 3/C maddesinin 4. Fıkrasının c) bendi ile; "Benzer olaylarda, bölge idare mahkemesi dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında veya farklı bölge idare mahkemeleri dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık bulunması hâlinde; resen veya ilgili bölge idare mahkemesi dairelerinin ya da istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanların bu aykırılığın veya uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine, istemin uygun görülmesi hâlinde kendi görüşlerini de ekleyerek Danıştaydan bu konuda karar verilmesini istemek." Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun görevleri arasına alınmıştır.
Ardından, 24/10/2019 tarihinde yürürlüğe giren 17/10/2019 tarih ve 7188 sayılı Kanunun 7.maddesiyle değişik 5.fıkrasında ise; "Dördüncü fıkranın (c) bendine göre yapılacak istemler, konusuna göre İdari veya Vergi Dava Daireleri Kuruluna iletilir. İlgili dava daireleri kurulunca üç ay içinde karar verilir. Aykırılık veya uyuşmazlığın giderilmesine ilişkin olarak bu fıkra uyarınca verilen kararlar kesindir.’’ kuralına yer verilmiştir. Bölge idare mahkemesi dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasındaki aykırılığı/uyuşmazlığı giderme görevi, 7188 sayılı Kanunun 7.maddesi ile bu görev Danıştay İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulu’na geçmiştir.
Yukarıda belirtilen düzenlemeler dikkate alındığında, benzer konularda farklı bölge idare mahkemelerinin verdiği kararlar arasındaki uyuşmazlık ya da aykırılığın giderilmesi, içtihatı birleştirme yoluyla Danıştay’daki İdari veya Vergi Dava Dairelerinin verdiği kararlarla gerçekleştirilmektedir.
Aykırılığın ya da uyuşmazlığın giderilmesini istemek için öncelikle aşağıdaki şartların birarada olması gereklidir;
Olayların benzer mahiyette olması
Kararların kesin nitelikte bulunması
Birden fazla karar olması
Aykırılık/Uyuşmazlık bulunması
Başvurunun gerekçeli olması
İstemin Başkanlar Kurulunca uygun bulunması
Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu kararında kendi görüşünün bulunması.
Açıklananlardan yola çıktığımızda içtihatı birleştirme isteyebilmek için, Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu’na birden fazla kesin karar arasındaki aykırılık ve uyuşmazlıklar hakkında bilgi vermek suretiyle ve bu kararlara da atıf yapılarak, Danıştay’a gönderilmesi talep edilecektir.
Sonrasında Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu’nun bu istemi uygun bulması ve kendi görüşü ve gerekçesiyle birlikte, talebi Danıştay’a sunması gereklidir. Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu bu talebi reddetmesi de mümkündür. Kanunda içtihatın birleştirilmesi talebinin yapılacağı merci Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu gösterilmiştir.
Dolayısıyla hakkında aleyhine karar verilen ilgililer, farklı Bölge İdare Mahkemeleri ya da aynı Bölge İdare Mahkemelerinin, benzer konulardaki birbirine aykırı olan kesin kararları varsa, içtihatı birleştirme yoluna başvurabilirler.
Faydalı olması dileğiyle…
Av.Arb.Aslıhan GÜRBÜZ SEVİM
Ocak 2025
#idariyargılama #idarehukuku #içtihatıbirleştirme #dava #danıştay #bölgeidaremahkemesi #idariyargılamausulü
Yararlanılan Kaynaklar
Comments